Diogenes w poszukiwaniu człowieka
XVII
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Filtry
Kolekcja
Tworzywo, materiał
Autor, wytwórca
Miejsce powstania, znalezienia
Typ dokumentacji
Technika
Rodzaj obiektu
Lokalizacja, status
Czas powstania, datowanie
Typ licencji
![Odręczny list na pojedynczej karcie w kratkę. Bifolium z treścią na wszystkich czterech stronach. Na trzech pierwszych – list matki, na 4. – ojca,
Pisany spod Warszawy, z miejscowości niedookreślonej bezpośrednio w treści, z kontekstu można się domyślać, że z Konstancina. Być może to wiadome adresatowi, tak jak całej szerszemu kręgowi bliskich miejsce, w którym regularnie przebywała rodzina (w liście Melania Perl pisze, że jest odwiedzana przez członków rodziny).Treść:Kochany Tadziulku! || Wtorek Przepraszam, że zaraz nie odpowiadam, ale dzieje się to dlatego, że Perlicz [zapewne chodzi o męża - a ojca adresata] siedzi w Konstancinie i tylko od czasu do czasu jeździ do Warsz. i przywozi karty [tj. nadesłaną do Warszawy korespondencję?]. Zmartwiło mię to trochę, że siedzisz w Paryżu – chciałabym bardzo, żebyś odpoczął; po ciągłej pracy umysłowej – to jest konieczne; rozumiem, że musiałeś zostać, ale myślę, że o wyjeździe pomyślisz. Ja teraz trochę czuję się lepiej, o ile Krynica mi nie będzie konieczna, to zostanę jeszcze na wsi i będę zbierała formę, żeby pojechać z Tobą się zobaczyć. Pogody bardzo ładne, więc to ratuje sytuację. W niedzielę mamy zawsze gości – wczoraj była Dziubdzia, która kazała Cię serdecznie pozdrowić; napisz do niej słów parę. Jadzia odwiedza mię dość rzadko – ha, trudno, ha – jak Ty mówisz. Przyznaję, że trochę mi tęskno za Tobą – a co dopiero, jak wrócę do Warszawy.Grywam od czasu do czasu w pokera – ostatnio sporo nawet wygrałam. Gra odbywa się u p. Konów – przyjeżdżają tam Bratm. [?] – matka Zdzisia b. lubi grać, ale nie powiem, żeby świetnie się popisywała. Kuma Stranem. wyjechała dziś do Morszyna, więc jestem trochę osamotniona; ojciec będzie musiał co dzień dojeżdżać, bo wieczory już długie i smutno się robi.
Tadziulku kochany – nie gniewaj się na mnie, ale przypominam, dawaj bieliznę do prania co 2 tygodnie, zmieniaj często koszulę i kales. i chulki [z ros.: pończochy] – myj nogi i głowę. Może sobie kupisz białe spodnie i jakąś jedwabną koszulę – podobno, że to tam b. tanie. Napisz mi, czy Ci garderoba wystarcza i czy rzeczy trzymasz porządnie ułożone. Przepraszam Cię b. za moje uwagi, ale przyjm je i napisz mi o sobie. Ściskam Cię serdecznie i całujęMelcia.[dalszy ciąg strony pusty, list ojca - od nowej strony]Mój Drogi! Wysyłam Ci równowartość [za pośrednictwem Powsz. Banku Kredyt. – dopisek nad tekstem] zł. 250 – w j. kursie [?] 14,51, które prawdopodobnie już są w Twoim posiadaniu. Zł 75 dla Grosterna [?] przeleję z Twojego depozytu. Z p. Grosternem tak długo sprawa jest nieaktualna, dopóki nie będziesz się mógł z nim w Paryżu porozumieć. W Warszawie nie ma jego żony, widocznie zarówno on, jak i ona gdzieś wyjechali. Ponieważ liczyć na nich nie można, szukam innych możliwości, na razie bez wyników. Mam pewne przyrzeczenie, ale na razie jeszcze nic konkretnego. Głos montuje się wolno. Miesiąc jest ciężki, bo ludzi, od których można otrzymać artykuły, nie ma w Warszawie. Dysponuję w tej chwili artykułami Epsteina i twoim. Pomper [?] przyrzekł mi na sobotę, czekam na artykuły Maliniaka i Atlesa [?], obaj są jednak na razie nieuchwytni. Możliwe, że da i Rasiński. W każdym razie trzeba liczyć się z tym, że numer wrześniowy będzie mniejszy objętością, to też nie będzie nieszczęście. We wrześniu będę w Warszawie, więc łatwiej mi będzie dopilnować, gdyż teraz spędzam 3 dni w Konstancinie, a jeden w Warszawie. Matka poprawiła się, lepiej wygląda i nie ma bólów głowy. Ja również odpocząłem, opaliłem się i dobrze wyglądam. Chcę wystąpić do Komisji Dewizowej, aby pozwoliła mi przekazać Ci paręset złotych, trzeba jednak potrzebę uzasadnić. Zobaczymy, czy to będzie możliwe. Frieda [?] już jest we Francji, w Biarritz, ale adresu bliższego na razie nie znam. Adres kuzynki Marusi i do ew. skorzystania: M-me S. Sinder, żona adwokata Henri Sinder Paris V, 21 rue de Sommerard, obecnie bawi [...] [nieczyt.] w Bretanii pod adr[esem] Perros Guirec CC. du Nord. Dziś posłałem Volkswiata [?], czy nie kazać przysłać Ci bezpośrednio? Pozdrawiam serdecznie i całuję || Leon](/brepo/panel_repo/2024/03/27/a7pqnj/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-130-001.webp "MPOLIN-A50.1.130")
![List na karcie pocztowej, pisany na pustej części karty i na części przy danych pocztowych. Na rewersie dwa znaczki pocztowe (jeden naklejony, z wizerunkiem Adolfa Hitlera, drugi nadrukowany), pieczątki pocztowe, w tym jedna z godłem III Rzeszy; brązowa plama na danych nadawcy przenikająca na drugą stronę karty. List podpisany Maria Karczmarek - zapewne fikcyjne nazwisko, którego używała rodzina Helmanów w korespondencji słanej do Francji. Z treści: Drogi Tadziu, dosyć dawno już nie było od Ciebie wiadomości. Chciałabym, żebyś pisał do mnie chociaż ze dwa razy na miesiąc. Jesteś przecież jedynym z moich bliskich przyjaciół, od innych bowiem nie otrzymuję i już chyba nigdy nie otrzymam żadnych wiadomości. Ja sama jestem zdrowa i jak zwykle jakoś sobie radzę. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/zjacnx/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-118-002.webp "MPOLIN-A50.1.118")
![Odręczny list na pojedynczej czystej karcie złożonej na pół. Liczne dopiski na marginesach. Treść (częściowo zmodernizowano pisownię i interpunkcję):
Warszawa, dn. 1.X.38 r.
Kochany Tadziku!
Jak zwykle, przesłanki Twoje na temat wojny są słuszne, tylko że zawsze coś nieprzewidzialnego i wojna zażegnana [?]. I myśmy zwyciężyli Śląsk zaolzański nam [?] i Żydów biją. To tak zwykle bywa i nie ma się czemu dziwić: Ci „nasi” aplikanci ex nosbus [?] [być może nawiązanie do sentencji ,,exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor’’ – z ,,Eneidy’’ Wergilusza: łac. niech kiedyś powstanie mściciel z naszych kości] (Rejnfeld, Kac i 3-ci) zaciągnęli się do korpusu ochotniczego. Kontyngent – patriotyzm. A więc nie ostatni list, Tadziu! Wracając do Twy[ch] spraw. 1) Byłam w N.P.[redakcji „Naszego Przeglądu”]. W sierpniu miałeś następujące artykuły[:] 3. Bawełna rządzi światem, 4. Konsumpcja kurowana, 9. Prymat praktyki nad ekonomią, 20. Na horyzoncie gospodarczym, 25. Apologia włoskiego faszyzmu, 27. Sytuacja gospodarcza Francji. Zwróciłam im uwagę na 27 VIII. Natomiast 2-go był artykuł jakiś „Polityka i Gospodarka Surowcowa” niepodpisany i ustaliłam w N.P, że nie Twego autorstwa. Skomunikowałam się z Szwalbem [redaktorem pisma]. 2) 3 artykuły Twoje otrzymał, ale jak mi oświadczył, w tej chwili nie drukują artykułów ekonomicznych, jak się sytuacja wyjaśni, puści je. Mógłbyś teraz rozpocząć serię politycznych, sądzę, że Ci je puści i możesz sobie pozwolić. 3) Odnośnie zapłaty za jubileuszowy artykuł, napisz do zarządu i zażądaj wyższej zapłaty, prawdopodobnie uwzględnią, tak oświadczył Szwalbe Twojemu ojcu. A propos ojca Twego, przy każdej okazji stara mi się pomóc. Niedawno zaprojektowałam z ramienia Stowarzyszenia jakieś poprawki do rozporządzenia o środkach kosmetycznych i zainkasowałam zł. 30. Dzisiaj jakiś przedst. Odessa [?] powierzył mi sprawę o 40 zł i dostałam zł. 10, z tym że mi dopłacą przy […]. Stosunki z personelem [?] b. miłe i serdeczne. Pani Landau […] stara mi się pomóc. W związku ostatnio więcej pracy. Dzisiaj podjęłam pensję i kasa pusta – 1 zł 12 gr. Wiesz, Tadziu, po Twoim wyjeździe w kasie okazało się manco [manko?] już po uwzględnieniu tych pieniędzy które mnie przekazałeś na drobne wydatki, których nie zapisałeś. Niedobór pokryłam już. Gryńko[…] coraz […] korzysta z moich usług. Pozwoliłam sobie na ten luksus, że akta dostarczają mi do domu. Sądzę, że nic nie mam przeciwko takiemu postawieniu sprawy. A w ogóle nie dziękuj, bo wiesz doskonale, że gdybym się postawiła na głowie, to Ci się nigdy nie odwdzięczę. Tadziku, nie martw się, pożyję jeszcze. Zresztą nie klapnę, dopóki Cię nie zobaczę. A że Bronkę [?] boli, już się zdążyłam przyzwyczaić, i nie wyobrażam, jakby to wyglądało bez tego. […] w tym tygodniu pójdę do Rubinszetajna [?]. We wtorek mam sprawę karną, zarobię prawdopodobnie jakieś 15 -20 zł, przeznaczyłam to na konserwację „Pestki”. Dobra – w - - - Po przerwie kontynuuję list. Wróciłam w tej chwili z Ziemiańskiej. Z daleka podziwiałam Twą paczkę z „Trosem” na czele. Żydów z Ziemiańskiej ogarniała [?] panika, bili Żydów, ale prawie nie pozwalają o tym pisać ze względu na wybory. Stąd jakby wynikało, że kurs oficjalny nie idzie przynajmniej na zewnątrz na „antysemityzm”. Tad! Martwi mnie zwycięstwo Hitlera bardziej niż przypuszczałam. Demokracja pobita [?] przez politykę […] - - - - Już późno, godz. 1 m[in]. 30, muszę skorzystać z dobrego samopoczucia i postarać się usnąć, bo mi noc przepadnie. Całuję Cię Pestka
[Dopiski na marginesach:] Tad b. proszę, nie graj w ruletkę, bo się zmartwiłam i było mi niesłychanie przykro. […] z powodu Twoich kart, kol. kol. Żelichowska [?] i Gotlib [?] oberwali ode mnie, bo mi mówili żeś przegrał 500 zł, i nie płacisz. B. dobrze, że nie płacisz, ale nie mniej martwiłam się, że takie „g” gadali.
Twój artykuł jubileuszowy miał powodzenie. Ojciec promieniał z radości. Szwalbe chwalił. A ja się b. cieszyłam [?]. Tylko nie gniewaj się na mnie, ale mnie jest dobrze, jak o Tadziu dobrze mówią.
Jak wygląda twoje […] ekonomiczne. Czy nie warto by Ci było napisać pracę doktorską w Paryżu. Twoi „przyjaciele” pękliby z zazdrości, gdybyś im zrobił kawał i przyjechał z tytułem „doktora”. A w ogóle to ich cholera bierze. Czuję to często. O „Romansie” [?] napiszę kiedy indziej, albo przy okazji odpowiem.
Gelernter [?] [w Warszawie w 1938 było czynnych dwóch mężczyzn-adwokatów o tym nazwisku: Szymon i Józef, może chodzi o któregoś z nich?] Cię pozdrawia. Prosił, bym nie zapomniała.](/brepo/panel_repo/2024/03/22/gsqjhr/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-18-001.webp "MPOLIN-A50.1.18")
![Odręczny list na pojedynczej karcie napisany na obu stronach. Na pierwszej stronie, po prawej, niebieska plama. U dołu drugiej strony nadruk w pozycji „do góry nogami” o treści: „Dotyczy sprawy”.
Z treści: Kochany Tadziku! | Kartkę otrzymałam. Przypuszczam, że nie […] [nieczytelne], mimo że granica […] [nieczytelne] itp. Ponoć we […] [nieczytelne] niezbyt przyjemnie. Na […] [nieczytelne] mocno pracują, tak że pod tym względem wcale. A poza tym […] [nieczytelne]. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/21/v5uq33/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-10-002.webp "MPOLIN-A50.1.10")
![Zdjęcie płonącego getta warszawskiego: slajd w czerwonej ramce z czarnymi napisami - przy wszystkich krawędziach z każdej strony jednakowy: ,,MADE IN GERMANY | TRIX ZEISS | IKON [dwa ostatnie wyrazy obramowane cienką, miejscami zaokrąglaną linią; pośrodku ramki - pomiędzy nimi - także linia] 3560/1''; po jednej ze stron ramki przy dłuższej krawędzi uszkodzenie tektury - zdarty fragment o szerokości około 1 cm, papier w tym miejscu w kolorze zbliżonym do pomarańczowego. Wewnątrz ramki szybka, mocowana za pomocą blaszki.
Na przeźroczu, na obszernym czarnym tle - przy czym czerń wypełnia także boczne i dolną część kadru - widoczne żółtawe płomienie i wyżej, nieco od nich ciemniejsza, łuna. Kadr jest bardzo podobny do tego z j.a. MPOLIN-A2.2.7. Na górnym marginesie diapozytywu widoczny fragment napisu, po lewej: ,,[G]FACOLOR'' (napis firmowy - to błona agfacolor; pierwsza litera widoczna tylko częściowo), w prawym górnym rogu samo ,,A[G - litera widoczna tylko częściowo]''. Na dolnym marginesie: ,,25'' i ,,25 A''. Zdjęcie wykonane zostało nocą, z dachu wówczas siedmiopiętrowej (dziś czteropiętrowej) kamienicy narożnej przy pl. Dąbrowskiego u zbiegu Kredytowej i Jasnej (przy ambasadzie włoskiej). Na pierwszym planie, przed rozjaśnioną płomieniami przestrzenią, ciemne bryły budynków, których górna krawędź zaczyna się około 0,5 cm nad krawędzią obrazu. Po prawej, blisko środka szerokości, widoczna wieża, obok budynków z nierówną linią krawędzi górnej; przy drugiej krawędzi, lewej, obszerna budowla lub budowle o dachu raczej płaskim. Interpretacja: w centrum ujęcia znajduje się, jak można sądzić, sygnaturka kościoła św. Antoniego Padewskiego przy ul. Senatorskiej; po lewej widoczne byłyby gmachy: pałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz pałacu Ministra Skarbu.
Na wcześniejszych etapach opracowywania fotografii wysuwano domniemanie, że właściwym awersem zdjęcia jest ta strona, na której wieża znajduje się po lewej stronie - a budowla po wówczas prawej stronie miała być gmachem Teatru Wielkiego. Jest to jednak interpretacja słabsza niż powyższa, zwłaszcza wobec napisów na diapozytywie wskazujących, jak się wydaje, jednoznacznie awers.](/brepo/panel_repo/2023/03/24/4rzpk1/contain-360-1000-max-mpolin-a2-2-8-001.webp "MPOLIN-A2.2.8")
![Zdjęcie płonącego getta warszawskiego: slajd w czerwonej ramce z czarnymi napisami - przy wszystkich krawędziach z każdej strony jednakowy: ,,MADE IN GERMANY | TRIX ZEISS | IKON [dwa ostatnie wyrazy obramowane cienką, miejscami zaokrąglaną linią; pośrodku ramki - pomiędzy nimi - także linia] 3560/1''; w prawych dolnych rogach po obu stronach ramki - napisane na czarno: ,,V''. Wewnątrz ramki szybka, mocowana za pomocą blaszki.Na przeźroczu, na obszernym czarnym tle - przy czym czerń wypełnia także boczne i dolną część kadru - widoczne żółtawe płomienie i wyżej, nieco od nich ciemniejsza, łuna. Na górnym marginesie przeźrocza widoczny fragment napisu, po lewej: ,,FACOLOR'' (napis firmowy - to błona agfacolor), w prawym górnym rogu samo ,,A''. Na dolnym marginesie: ,,26'' i ,,26 A''. Zdjęcie wykonane zostało nocą, z dachu wówczas siedmiopiętrowej (dziś czteropiętrowej) kamienicy narożnej przy pl. Dąbrowskiego u zbiegu Kredytowej i Jasnej (przy ambasadzie włoskiej). Na pierwszym planie, przed rozjaśnioną płomieniami przestrzenią, ciemne bryły budynków, których górna krawędź zaczyna się około 0,5 cm nad krawędzią obrazu. Po prawej, blisko środka szerokości, widoczna wieża, obok budynków z nierówną linią krawędzi górnej; przy drugiej krawędzi, lewej, obszerna budowla lub budowle o dachu raczej płaskim. Interpretacja: w centrum ujęcia znajduje się, jak można sądzić, sygnaturka kościoła św. Antoniego Padewskiego przy ul. Senatorskiej; po lewej widoczne byłyby gmachy: pałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz pałacu Ministra Skarbu.Na wcześniejszych etapach opracowywania fotografii wysuwano domniemanie, że właściwym awersem zdjęcia jest ta strona, na której wieża znajduje się po lewej stronie - a budowla po wówczas prawej stronie miała być gmachem Teatru Wielkiego. Jest to jednak interpretacja słabsza niż powyższa, zwłaszcza wobec napisów na diapozytywie wskazujących, jak się wydaje, jednoznacznie awers.](/brepo/panel_repo/2023/03/24/mwpmir/contain-360-1000-max-mpolin-a2-2-7-001.webp "MPOLIN-A2.2.7")
![Zdjęcie płonącego getta warszawskiego: slajd w czerwonej ramce z czarnymi napisami - przy wszystkich krawędziach z każdej strony jednakowy: ,,MADE IN GERMANY | TRIX ZEISS | IKON [dwa ostatnie wyrazy obramowane cienką, miejscami zaokrąglaną linią; pośrodku ramki - pomiędzy nimi - także linia] 3560/1''. Wewnątrz ramki szybka, mocowana za pomocą blaszki.Na przeźroczu, na obszernym czarnym tle - przy czym czerń wypełnia także około 1 cm dolnej części kadru i boki - widoczne żółtawe płomienie i wyżej, nieco od nich ciemniejsza, łuna, pochylona w lewo (na zachód). Na górnym marginesie przeźrocza, po lewej widoczny napis: ,,AGFACOLOR'' (napis firmowy). Na dolnym marginesie: ,,18'' i ,,18 A''. Zdjęcie wykonane zostało nocą, z dachu wówczas siedmiopiętrowej (dziś czteropiętrowej) kamienicy narożnej przy pl. Dąbrowskiego u zbiegu Kredytowej i Jasnej (przy ambasadzie włoskiej). Na pierwszym planie, przed rozjaśnioną płomieniami przestrzenią, ciemne bryły budynków, których górna krawędź zaczyna się około 1 cm nad krawędzią obrazu. Pośrodku widoczna wieża, obok budynków z nierówną linią krawędzi górnej; po lewej od niej obszerna budowla lub budowle o dachu raczej płaskim. Interpretacja: w centrum ujęcia znajduje się, jak można sądzić, sygnaturka kościoła św. Antoniego Padewskiego przy ul. Senatorskiej, a po lewej widoczne byłyby gmachy: pałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz pałacu Ministra Skarbu.Na wcześniejszych etapach opracowywania fotografii wysuwano domniemanie, że właściwym awersem zdjęcia jest ta strona, na której wieża znajduje się po lewej stronie - a budowla po wówczas prawej stronie miała być gmachem Teatru Wielkiego. Jest to jednak interpretacja słabsza niż wyżej opisana, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę napisy na diapozytywie, wskazujące, jak się wydaje, jednoznacznie awers.](/brepo/panel_repo/2023/03/24/rz8qwj/contain-360-1000-max-mpolin-a2-2-6-001.webp "MPOLIN-A2.2.6")
