Krzyż pasyjny

Pochodzący z Quinua, rzemieślniczego ośrodka w peruwiańskim regionie Ayacucho, krzyż pasyjny (hiszpański cruz de la pasión) ma, oprócz głowy cierpiącego Chrystusa w koronie cierniowej umieszczonej w centralnej części, także liczne atrybuty i symbole męki pańskiej, takie jak: serce, tunika, kielich, kogut, drabina, włócznie, szczypce oraz młotek. Zastosowana kolorystyka, faliste i roślinne wzornictwo oraz technika wykonania, typowe dla tych krzyży, podobne są do stosowanych w skrzyneczkach retablos, stanowiących peruwiańskie dziedzictwo narodowe. Twórcy krzyży z regionu Ayacucho często z resztą trudnią się również produkcją retablos oraz santolinos – małych figurek przedstawiających świętych katolickich.

Cruces de la pasión ustawiane są często we wnętrzach domów, by chroniły przed złem. Wyglądem przypominają popularne w całym Peru przydrożne krzyże caminantes. Początkowo miały wyłącznie religijne zastosowanie, skupione wokół uroczystości o rodzinnym i prywatnym charakterze. Z czasem stały się też formą produkowanej komercyjnie dekoracji.

W Peru występują różne typy krzyży: montowane na dachach wiejskich domów żelazne krzyże cruces de techo, przydrożne cruces de camino, górskie cruces de cerros, ceremonialne cruces ceremoniales, majowe cruces de mayo i wiele innych. Wykonują je lokalni rzemieślnicy, często są to blacharze, kowale, ślusarze czy stolarze. Używane są podczas karnawałów, Wielkiego Tygodnia oraz przy okazji różnych lokalnych zwyczajów i uroczystości. Szczególnym wydarzeniem jest przypadające na 3. maja, obchodzone głównie na wyżynach andyjskich święto krzyża – Fiesta de las Cruces. Specjalna procesja, w towarzystwie muzyki ludowej i tradycyjnych tańców, niesie wówczas ozdobiony w tkaniny i kwiaty krzyż do kościoła. Rytualne celebracje tego święta dają też nadzieję na dobre żniwa.

Katarzyna Findlik-Gawron