Talerz płytki
XX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Jest częścią kolekcji: Przybory kominkowe
Pogrzebacz żelazny, kuty, z prostym, gładkim trzonkiem o okrągłym przekroju. Trzonek zakończony jest u góry krótkim płaskorzeźbionym uchwytem, utworzonym z trzech motywów: u dołu znajduje się para wolut ze zgeometryzowanego liścia akantu, nad nią rozeta z kwadratowym rautem pośrodku a powyżej, na toczonym cokoliku, mała, pełnoplastyczna figurka hermy o dziecięcej głowie, niewielkich strzępiastych skrzydłach i mocno wygiętym, esowatym ciele uformowanym z motywu rocaille. Cały uchwyt jest złocony. Trzonek pogrzebacza jest toczony, uformowany na kształt mocno wydłużonej tralki o dwóch balasach i dwóch wąskich przewiązkach umieszczonych od strony zewnętrznej, poniżej uchwytu u góry i tuż nad zakończeniem od strony paleniska. Jest ono proste, długości około jednej czwartej całości, okrągłe w przekroju, nieco przewężone pośrodku i zaokrąglone na końcu.
Kiedy w czasach paleolitu człowiek nauczył się używać ognia, zaraz potem zaczął używać pierwszego narzędzia pomocnego w podtrzymywaniu ognia, czyli ożogu. Było to nic innego niż wybrana z opału gałąź, zapewne grubsza i możliwe, że świeższa od pozostałych. Poruszanie nią w ognisku pomagało podtrzymać ogień oraz utrzymać go w wyznaczonych ramach paleniska. Z czasem to najprostsze z narzędzi wyewoluowało w pogrzebacz, czyli dostatecznie długi metalowy pręt z uchwytem do wygodnego i bezpiecznego trzymania. Sposób jego zakończenia znacznie różni się w zależności od kraju i czasu. Pogrzebacz typu angielskiego zachował prostą formę. Pogrzebacz w typie holenderskim jest lekko zagięty, zaledwie do kąta rozwartego. Z kolei Francuzi praktycznie w ogóle nie używali pogrzebacza, bo tradycyjnie jego funkcję pełnią w tym kraju szczypce kominkowe. Pogrzebacz zakończony haczykiem rozwinął się stosunkowo późno, bo w XIX wieku, wraz z rozwojem pieców węglowych, a zwłaszcza kuchni z podnoszonymi fajerkami. Wcześniej bywały także pogrzebacze rozwidlone i w formie bosaka – zarówno z prostym szpikulcem do popychania i poruszania jak i haczykiem do pociągania opału ku sobie.
Omawiany przedmiot to prosty pogrzebacz w typie angielskim, tworzący klasyczny komplet ze szczypcami o numerze Wil.3361 oraz stojakiem o numerze Wil.3376.
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 81,5 cm, szerokość: 7,5 cm
Rodzaj obiektu
sprzęt do kominka
Technika
kucie odlew
Tworzywo / materiał
Żelazo
Czas powstania / datowanie
Właściciel
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
XX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
XX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
XX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna