Krater dzwonowy

Starożytni Grecy pili wino zmieszane z wodą, a ten zwyczaj wymagał stworzenia odpowiednich naczyń do łączenia obu płynów – kraterów. Za względu na ich rozpowszechnienie istnieje bardzo wiele wariantów ich formy. Są to jednak zawsze pojemniki głębokie, o szerokiej i niskiej szyi (co ułatwiało korzystanie z nich) zwykle na niskiej stopce, z dwoma uchwytami (zwanymi imadłami). Ze względu na ich charakterystyczne kształty wyróżnia się kilka typów kraterów, takie jak: kolumienkowy, wolutowy, kielichowy czy dzwonowaty. Zabytek wilanowski należy do tego ostatniego – najprostszego, a także wykształconego najpóźniej, a jednocześnie najbardziej popularnego na terenach Południowych Włoch, gdzie najprawdopodobniej powstał. Wilanowski krater ma szeroką, zaokrągloną u dołu stopkę, smukłą, dość wysoką nóżkę i kielichowaty brzusiec z dwoma wysoko osadzonymi, wygiętymi do środka imadłami (uchwytami).

Jak powstało to starożytne naczynie? Najpierw wytoczono je na kole garncarskim i doklejono uchwyty. Po przeschnięciu powierzchnię pokryto firnisem (zwanym też pokostem), czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w piecu. Najpierw wypalano je w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcinano jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk (nie zawsze zachowany do dziś).