
Wycinanka
2011
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Do tworzenia wycinanek – finezyjnych form z papieru, używano nożyc do strzyżenia owiec. Mimo pozornie nieporęcznej formy to wręcz archaiczne narzędzie było wygodniejsze od nożyc krawieckich. Przy trzymaniu za ostrza i złożeniu otwierały się samoczynnie. Dzięki sprężystości można było precyzyjnie wycinać figury ludzkie (patrz: E/17674/ML), zwierzęce, roślinne arabeski, geometryczne zdobiny (patrz: E/436/ML) czy ząbkować brzegi. Wycinanki powstawały bez uprzedniego rysowania motywów, jedynie te o skomplikowanym wzorze na odwrocie szkicowano.
Używany był papier glansowany, lśniący i gładki, w kilku czystych barwach, którego dostarczali kupcy i sklepikarze żydowscy. W latach 50. XIX wieku zastąpił zwykły papier barwiony domowym sposobem. Złożenie go wzdłuż jednej lub kilku osi określało kształt wycinanki. O ostatecznej formie – kolistej, kwadratowej, rozetowej, gwieździstej – twórca często decydował podczas pracy.
Wycinanki były elementem wystroju izb. Przyklejano je na ścianach, belkach stropowych, szybach, stosując klej z mąki żytniej. Niekiedy jako tło podkładano papier w innym kolorze (patrz: E/457/ML). Ażurowe formy zdobiły gwiazdy kolędnicze; prezentowana przypomina je. Z białego papieru wycinano firanki do okien, szybek kredensów oraz pasowe ozdoby świętych obrazów.
Po I wojnie światowej zwyczaj strojenia chałup wycinankami należał do rzadkości, po II wojnie zanikł, ale zainteresowanie wycinankarstwem trwało. W regionie lubelskim wyróżniają się wycinanki Ignacego Dobrzyńskiego (Garbów-Miesiące, powiat Puławy) – twórcy stylu, na którym wzorowali się i wzorują inni (patrz: E/433/ML). Misterne wycinanki o bogatych motywach tworzyli też: Maria Abramiuk (1914–1992, Chmielów, powiat Parczew), Michalina Krzowska (1907–?, Świdnik), Jan Kamiński (przełom XIX i XX wieku, Księżomierz, powiat Kraśnik) oraz Bronisław Pietrak (1914–1997, Gutanów, powiat Puławy), kowal i poeta, którego prace przypominają zawiasy, kogutki, żelazne krzyże, gdyż zamiast nożyc używał dłut kowalskich.
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
wycinanka
Technika
wycinanie
Tworzywo / materiał
papier kredowy
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Słabczyńska, Anna
2011
Muzeum Narodowe w Lublinie
Słabczyńska, Anna
2011
Muzeum Narodowe w Lublinie
Słabczyńska, Anna
2011
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.