
Plan umocnień Szczecina z Fortem Prusy
1734-03-07
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Kartografia historyczna
Na jednobarwnej mapie wykreślonej przez inżyniera Jacobba Premparta przedstawiono 's-Hertogenbosch, miasto i twierdzę na południe od Amsterdamu, nad rzeką Dommel i Mozą, które od 30 kwietnia do 14 września 1629 roku oblegane było przez niderlandzkie wojska Republiki Zjednoczonych Prowincji. Walki wynikały z trwającej wówczas wojny osiemdziesięcioletniej (1568–1648) oraz hiszpańsko-angielskiej (1568–1648). Połączone wojska holenderskie i brytyjskie, pod wodzą księcia Fryderyka Henryka Orańskiego (1584–1647), będącego również namiestnikiem kilku z niderlandzkich prowincji, niespodziewanie najechały tę, jedną z głównych twierdz Niderlandów, która od 1579 roku – czyli od momentu zjednoczenia się prowincji, była nadal lojalna wobec hiszpańskiego króla.
Mapa ujmuje zarówno miasto, jak i umocnienia forteczne w jego okolicach, ulokowanie poszczególnych jednostek wojsk, ważniejsze elementy topografii poza miastem, jak łąki, bagna, większe skupiska i aleje drzew, kościoły, młyny wodne, drogi czy wzgórza. Oznaczono także rzeki z ich licznymi kanałami: Aa i Dommel, które łączą się na terenie miasta w rzekę Dieze, stanowiącą dopływ Mozy. Co ciekawe, mapa zorientowana jest w kierunku południowo-zachodnim, gdyż róża wiatrów na lewym dolnym krańcu przedstawienia wskazuje prawy dół.
O satysfakcjonującym Republikę rozstrzygnięciu oblężenia 's-Hertogenbosch informuje nie tylko tytuł, ale także symbolika dodatkowych elementów mapy. W prawym narożniku pojawia się herb miasta 's-Hertogenbosch, w lewym natomiast zwycięskiego wodza – Fryderyka Henryka Orańskiego. Oba okolone są wieńcami, jednak herb książęcy wieńczy dodatkowo korona. Bogatą ornamentykę mają także kartusze zawierające podziałkę skali i tytuł. Kartusz ze skalą mapy, podaną w prętach pruskich, wieńczy panoplium z hełmem rycerskim pośrodku, a u dołu zdobią trzy festony z twarzą ludzką i krzyżami. Na dwupolowym kartuszu tytułu, w centrum wieńczącego panoplium znajduje się działo armatnie, po bokach zaś głowy w profilu, którym zawieszono analogiczne festony z krzyżami i osadzono na małżowinach usznych, czyli elementach popularnego rokokowego motywu ornamentalnego, zwanego rocaille. U dołu kartuszu natomiast znajdują się wieloelementowe zwisy.
Tego rodzaju przedstawienia stały się popularne w XVI i XVII wieku, równolegle z rozwojem nowoczesnych fortyfikacji. Były raczej formą wizualnego zapisu wydarzeń historycznych o politycznym znaczeniu, a ich kartograficzny wymiar, miał bardzo często drugorzędne znaczenie.
Leszek Kocela
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 31.5 cm, szerokość: 40.5 cm
ilustracja: wysokość: 26.5 cm, szerokość: 37 cm
Rodzaj obiektu
mapa topograficzna, plan miasta, grafika
Technika
techniki graficzne
Tworzywo / materiał
papier
Pochodzenie / sposób pozyskania
zakup
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Walrave, Gerhard Cornelius de
1734-03-07
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Stenger, Johann
około 1787 — 1802
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Górecki, Ryszard
2009
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.