Sekretera

Sekretera / sekretera barokowa

[Tabernakelsekretär]

Wielofunkcyjne sprzęty nie są pomysłem naszych czasów. W XVII - XVIII w. jednym z najpopularniejszych mebli tego typu była sekretera. Nazwa pochodzi od francuskiego „secrétaire”. Mebel występuje w kilku odmianach, między innymi jako wielofunkcyjny sprzęt. Bardzo często barokowa sekretera składa się z dwóch – trzech części, które w wyglądzie zewnętrznym zdradzają swoje przeznaczenie. Podstawę stanowi komoda o kilku szufladach. Umieszczona nad nią część biurowa z uchylna płytą w formie zamykanych na klucz drzwiczek – to sekretarzyk. Służy do pisania (po otwarciu drzwiczek -blatu), przechowywania papierów i drobiazgów schowanych w licznych małych szufladkach. Powyżej w nastawie znajdują się najczęściej dwa rzędy szuflad flankujących środkową szafkę zamykaną drzwiczkami. Nierzadko wyróżnikiem tej części mebla są sekretne zapadki chroniące zawartość przed niepożądaną ciekawością postronnych osób, jak to zastosowano w prezentowanym meblu. Jak przystało na epokę baroku zwieńczenie sekretery zazwyczaj rozwiązywano ozdobnie, a jej powierzchnię bogato intarsjowano różnymi gatunkami drewna, czasem malowano. Tego typu sekretery cieszyły się dużą popularnością w Austrii, a także na terenie Niemiec, gdzie forma okazałego mebla zaowocowała skojarzeniem z ołtarzowym tabernakulum, stąd nazwa - „Tabernakelsekretär” i w Polsce, wytwarzane w Gdańsku i Kolbuszowej. Ta ostatnia wsławiła się znakomitymi wyrobami miejscowej manufaktury. Po staropolsku mebel nazywano praską (praska-biurko).

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967