Świat Teodora Boka Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

„Jeśli los się do mnie nie chce uśmiechnąć to ja się uśmiecham do losu” – to zdanie z listu do Wojciecha Przybyszewskiego (z sierpnia 1981 r.) można uznać za motto życiowe Teodora Boka (1947–2007). Choć o jego życiu i twórczości kręcono filmy, pisano artykuły, to w Polsce jego dorobek wciąż jest zbyt mało znany. Muzeum POLIN zgromadziło reprezentatywną kolekcję jego dzieł pozyskanych od córki, Agnieszki Bok jako zakup i darowizna. Kolejne prace ofiarowali przyjaciele: Ewa Kuryluk (obraz „Martwa natura”, rysunek „Alchemik” oraz fotografie i listy pisane do niej przez Teodora) i Wojciech Przybyszewski dzielący z nim pasję speleologiczną (fotografie, grafiki i listy).
Teodor Bok – artysta polski o żydowskich korzeniach, po Marcu ’68 rozpoczął starania o wyjazd z Polski; z kraju wyjechali wówczas jego rodzice. „W wojsku zastaje go marzec 1968 roku” – wspomina Andrzej Bieńkowski – „a to oddział Układu Warszawskiego, gdzieś pod Wałczem. Antysemickie łajdactwa tam nie docierają. Ale klimat w kraju robi się koszmarny. Próbuje jeszcze raz zdać na ASP, nie udaje się. Pracuję na tej uczelni prawie 30 lat, nie mogę zrozumieć, jak to było możliwe, że się na nim nie poznali” (https://ww.asp.waw.pl/2015/11/20/teodor-bok-wystawa-prac/, dostęp 26.10.2020). Zezwolenie na opuszczenie kraju Teodor Bok otrzymał dopiero w 1973 r. Legenda rodzinna głosi, że w jego sprawie interweniował ówczesny premier Szwecji – Olof Palme. Teodora Boka i jego historię prezentujemy na wystawie stałej, w galerii Powojnie.
Zamiast w Szwecji (gdzie mieszkali jego rodzice) Bok osiadł w Kopenhadze, gdzie ukończył Kunsthåndv├ªrkerskolen obecnie jest to Det Kongelige Akademi – Arkitektur, Design, Konservering (Królewska Duńska Akademia Architektury, Projektowania i Konserwacji), gdzie otrzymał dyplom z grafiki. W Danii odnalazł swój artystyczny świat i zbudował siebie jako twórcę totalnego, łączącego różne formy, techniki, inspiracje. Brał udział w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych, m.in. w Hamburgu, Bremie, Kopenhadze. Po 1989 r. coraz częściej pokazywał swoje prace także w Polsce, m.in. na wystawie „Jesteśmy” w warszawskiej Zachęcie (1991), „Polacy wśród Duńczyków. Obecność” w Centrum Kultury „Zamek” w Poznaniu (2003). Miał też wystawy w Galerii Studio w Warszawie (wspólnie z Andrzejem Bieńkowskim, 2000) oraz w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi i w warszawskiej ASP (2015).

Renata Piątkowska